Po ostrożnym pierwszym kwartale minionego roku, w kolejnych miesiącach rynek biurowy zaczął wracać na stare tory, a pracownicy do biur. Najnowsze badanie GUS „Popyt na pracę" pokazuje, że zdalnie we wrześniu 2021 r. pracowało jedynie 5 proc. Polaków. W Warszawie odsetek ten był najwyższy i wyniósł 14 proc. O stabilnej sytuacji na rynku świadczyć może także znaczący odsetek renegocjacji umów najmu, który wyniósł ok. 40-55 proc.
(R)Ewolucja dzieje się dziś
W ciągu ostatnich dwóch lat właściciele firm dowiedzieli się bardzo dużo o funkcjonowaniu swoich biur, zmieniło się też podejście pracowników do pracy stacjonarnej. Zgodnie z deklaracjami, przy pracy zdalnej, częściowo lub w całości, może pozostać nawet do 60 proc. pracodawców, jednak jak wskazują najnowsze badania, dla 40 proc. pracowników praca zdalna wiąże się z większym zmęczeniem, a 37 proc. narzeka na zachwianą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Biuro nadal jest potrzebne, jednak jego funkcja musi się zmienić. Firmy szukają spersonalizowanych przestrzeni, dostosowanych do potrzeb pracowników i obecnego stylu pracy, wciąż jednak posiadanie reprezentacyjnej i funkcjonalnej siedziby będzie ważnym elementem tożsamości firmy i czynnikiem przyciągającym pracowników do organizacji. Coraz częstsze staje się odejście od tradycyjnego wynajmu biur. Firmy poszukują krótszych, bardziej elastycznych umów, a wybór nieruchomości w dużej mierze uzależniają od tego, jak dobrze zaspokaja ona ich potrzeby. Inna jest w tym wszystkim również rola zarządcy nieruchomości, który ma za zadanie nie tylko zadbać o dobry stan techniczny i finansowy nieruchomości, ale także bezpieczeństwo pracowników, zarządzanie relacjami oraz społecznościami i środowiskiem. Silna polityka środowiskowa, społeczna i ładu korporacyjnego, która kiedyś była czynnikiem wyróżniającym na tle konkurencji, obecnie jest warunkiem koniecznym do osiągnięcia sukcesu.
– Klienci oczekują od nas elastycznego myślenia i indywidualnych rozwiązań. Musimy uprzedzać wypadki, rozwiązywać problemy, a jednocześnie stale dbać o dobry klimat miejsca. W Apsys Polska podchodzimy do tego zadania kompleksowo, poświęcając uwagę efektywności biznesowej, odpowiedzialności społecznej i budowaniu przyjaznego środowiska pracy. Działamy na podstawie autorskiego programu zarządzania obiektami biurowymi, opartego na trzech filarach: The Space, The Place i The People – mówi Magdalena Błądek, dyrektorka działu zarządzania nieruchomościami biurowymi Apsys Polska. – W pierwszym z nich troszczymy się o bezpieczeństwo użytkowników i tworzenie biura zrównoważonego. Staramy się maksymalizować korzyści dla ludzi przy minimalizowaniu negatywnego wpływu na otoczenie. W obszarze The Place wspieramy właścicieli w zachęceniu pracowników do powrotu do biur i koncentrujemy się na zapewnieniu im bezpiecznej i komfortowej przestrzeni, która z jednej strony oferuje poczucie spersonalizowanej strefy domowej, z drugiej jest wciąż funkcjonalnym miejscem pracy. Propagujemy rozwiązania biofilne i wykorzystanie terenów zewnętrznych na eventy i spotkania. W duchu trendu Human First w obszarze The People stosujemy podejście holistyczne i dbamy o zapewnienie dobrostanu psychofizycznego pracowników. Ludzie od zawsze są dla nas najważniejsi. Miejsce pracy jest dla nich okazją do spotkania się, rozwoju i poczucia, że są częścią wspólnoty. W DNA Apsys jest także bliska współpraca z lokalną społecznością, angażowanie najemców w życie miejsc wokół nich. Jest to ważna część naszej odpowiedzialności społecznej, a wspólne inicjatywy są doskonałym sposobem na zintegrowanie pracowników. Dbamy o zapewnienie im dodatkowych atrakcji czy uczestnictwo w działaniach dobroczynnych, takich jak zbiórka dla hospicjum Sue Ryder w zarządzanym przez nas biurowcu Arkada Business Park, czy planowana wspólnie z najemcami akcja sprzątania terenów zielonych – dodaje.
Człowiek w centrum uwagi
Biuro roku 2022 musi uwzględniać postawy i style pracy, które ukształtowały się w ciągu ostatnich lat. Pracownicy polegają na biurze z powodów pragmatycznych – chcą mieć dostęp do określonych przestrzeni i zasobów, ale także współpracować z kolegami, czy spotykać się z klientami. Wzrasta liczba miejsc, które oferują połączenie tradycyjnej przestrzeni biurowej z miejscami do odpoczynku, pracy zespołowej i pracy w skupieniu.
– Biuro odgrywa kluczową rolę we wspieraniu pracowników w wykonywaniu ich codziennych zadań. Wymaga to wdrożenia nowych rozwiązań w zakresie tworzenia funkcjonalnych przestrzeni, które z jednej strony zapewnią wymagany dystans pomiędzy pracownikami, a z drugiej będą okazją do tworzenia doświadczeń. Rolą zarządcy i pracodawcy jest tworzenie otoczenia, w którym ludzie chcą przebywać i które jest warte dojazdu do pracy. Obok bezpieczeństwa higienicznego to właśnie zmiana przestrzeni wpływa na większy komfort i zmniejszenie obaw przed powrotem do biur. Pracownicy oczekują przestrzeni zindywidualizowanych, przypominających w coraz większym stopniu przestrzenie domowe – salony, kanapy, duże przestrzenie kuchenno-jadalne. W takim nieformalnym otoczeniu łatwiej nawiązuje się relacje – mówi Magdalena Błądek.
Ogromną rolę odgrywa dobrostan pracownika, jego biurowy „wellbeing” obejmujący zarówno zapewnienie otoczenia sprzyjającego efektywnej pracy, jak i przyjazną atmosferę, poczucie wspólnoty i dumy z bycia częścią firmy. Tworzenie środowiska, w którym Wellness jest zintegrowany z projektowaniem i zarządzaniem, poprawia samopoczucie, produktywność, zaangażowanie, promuje różnorodność i integrację. To nie tylko dobrze zaaranżowana przestrzeń z dostępem do światła dziennego i odpowiednią akustyką, ale także takie rozwiązania jak zastosowanie wykładzin z recyklingowanych surowców, pozbawione chemii materiały wykończeniowe, czyste powietrze wewnątrz biurowca, przytulne wnętrza i przestrzenie hybrydowe wspierające różne rodzaje pracy. Ważna dla integracji i dobrego samopoczucia pracowników jest także bogata oferta gastronomiczna – dostępność zdrowych posiłków czy przekąsek a także wspólne inicjatywy, możliwość skorzystania z zajęć sportowych czy mindfulness w budynku biurowym, wspólne przestrzenie na świeżym powietrzu.
Zielony standard
Wyzwaniem nowych czasów jest także certyfikacja obiektów, ograniczanie emisji dwutlenku węgla i nadmiernej eksploatacji środowiska. Kryteria środowiskowe, społeczne i zarządzania (ESG) stają się coraz ważniejsze w oczach inwestorów, jako część procesu oceny i identyfikacji ryzyka. Polityka środowiskowa, społeczna i ładu korporacyjnego jest również ważna dla pracowników tych firm. Korporacje są coraz bardziej zainteresowane działaniami, którymi mogą ograniczyć emisję dwutlenku węgla, takimi jak minimalizacja ilości użytych materiałów, inteligentne, minimalistyczne projektowanie czy unikanie materiałów o wysokiej emisyjności. Preferowane jest używanie produktów o wysokiej zawartości materiałów pochodzących z recyklingu lub nadających się do recyklingu, posiadających Deklarację Środowiskową Produktu (EPD - Environmental Product Declaration). Segment biurowy od wielu lat wiedzie prym pod względem liczby certyfikowanych obiektów. Na znaczeniu zyskuje certyfikacja Well Health and Safety Rating. Kwestie ESG i zrównoważonego rozwoju stają się jednym z najsilniejszych trendów na rynku nieruchomości biurowych, a inicjatywy związane z działaniami na rzecz klimatu staną się nowym standardem, zwiększającym wartość nieruchomości komercyjnych w 2022 r.
– ESG staje się trendem, który w najbliższych latach będzie jednym z najważniejszych czynników wpływających na zmiany na rynku nieruchomości biurowych. Stosowanie systemów wykorzystujących energię z odnawialnych źródeł, projektowanie wysokiej jakości przestrzeni zewnętrznej, zagospodarowywanie tarasów, wyposażenie obiektu w okna zapewniające dopływ świeżego powietrza i światła dziennego to tylko niektóre rozwiązania, które mogą pozycjonować budynki jako inwestycje z zakresu ESG i maksymalizować ich wartość. Najemcy będą nadal poszukiwać nowoczesnych, bogatych w udogodnienia i zrównoważonych przestrzeni. Budynki biurowe odpowiedzialne społecznie i środowiskowo będą łatwiejsze do sfinansowania i wynajmu, dlatego aby przyciągnąć pożądanych najemców i zapewnić wyższe zyski z najmu, kluczową strategią w przypadku starszych budynków jest adaptacja do nowych standardów – mówi Jan Oko, project manager, Apsys Polska.
Miasto ma swoje 15 minut
Wpływ COVID-19 i związane z nim obawy o zdrowie sprawiły, że ludzie zaczęli kwestionować życie w miastach i doceniać zalety lokalnego stylu życia. Na znaczeniu zyskują koncepcje 15-minutowych miast lub dzielnic, które zaspokajają najważniejsze potrzeby swoich mieszkańców – pracy, zakupów, nauki i rozrywki - bez konieczności korzystania z samochodów i przemieszczania się na większe odległości.
– Rynki biurowe oraz strategie wynajmu nieruchomości w organizacjach przejdą ewolucję, aby dopasować się do zmieniających się potrzeb użytkowników biur. Obecnym trendom sprzyjają projekty mixed-use, na popularności zyskują także nowe systemy pracy, które powstały w odpowiedzi na zmiany wywołane pandemią. W modelu opartym na biurach satelitach pracownicy mogą wykonywać swoje zadania w małych placówkach rozlokowanych blisko miejsca zamieszkania, dzięki czemu zyskują możliwość pracy w pobliskim, komfortowo urządzonym biurze, bez konieczności tracenia czasu na dojazd. Siedziba firmy, która służy wyłącznie jako miejsce pracy zespołów, spotkań z klientami i wydarzeń integracyjnych to model tzw. agoryzacji przestrzeni biurowej, który łączy korzyści pracy zdalnej z osobistymi spotkaniami – mówi Magdalena Błądek.
Jesteśmy świadkami zmian definiujących przyszłość budynków biurowych i systemów pracy. Muszą one na nowo odpowiedzieć na to jak ludzie pracują i żyją, a także na wyzwania, w zakresie zmian klimatycznych, integracji i społeczności. Gwarancją dobrego samopoczucia w miejscu pracy będą zrównoważone i zdrowe budynki oraz otoczenie, które promuje różnorodność. Za najbardziej wartościowe będą uznawane te miejsca, które na pierwszym miejscu stawiają ludzkie doświadczenie, komfort, bezpieczeństwo i dobrostan pracowników.