Pracuj wolniej!

Jak do idei slow work przekonać pracownika, któremu od najmłodszych lat wpajano, że musi pracować po kilkanaście godzin dziennie, a także pracodawcę, oceniającego swoich podwładnych po liczbie godzin spędzonych w firmie i zadań wykonanych „na wczoraj”?

W latach 80. i 90. panował mit, że jeżeli będziesz pracował dłużej i szybciej, to osiągniesz więcej; jeśli będziesz wystarczająco zajęty, staniesz się kimś ważnym. W tej chwili wiadomo, że takie postępowanie nie może być długofalowe. Osoby przeciążone obowiązkami popełniają więcej błędów, pracują na 60–70 proc. swoich możliwości. Pracodawca najchętniej daje kolejne zadania tym, którzy są bardzo skuteczni, tymczasem nie powinien zlecać kolejnych zadań osobom zwykle pracującym efektywnie i niepotrafiącym bądź najczęściej bojącym się mu odmówić. Z czasem, po przekroczeniu pewnego limitu możliwości, nie z własnej woli, zaczną one wykonywać gorzej zarówno zadania dodatkowe, jak i należące do ich codziennych obowiązków.

Praca 10- czy 12-godzinna jest na tyle fizjologicznie niezdrowa, że wiąże się wyłącznie z krótkoterminową efektywnością, trwającą maksymalnie dwa lata. Potem następuje zwykle syndrom przemęczenia albo wypalenia zawodowego. Deficyt energetyczny i spadek aktywności w dłuższej perspektywie nie opłaca się ani pracownikowi, ani firmie, która prędzej czy później będzie musiała zrezygnować z doświadczonego, a wypalonego już specjalisty.

Ponadto zbyt długa, męcząca praca wiąże się z nadmiernym poziomem stresu. Krótkotrwały stres jest w porządku, ale jeżeli się przeciąga, w szybkim czasie wpływa na zdrowie pracownika, zarówno to fizyczne, jak i psychiczne. Biologicznie nie jesteśmy przystosowani do pracy pod ciągłą presją.

Jakie korzyści wynikają z pracy w rytmie slow?

Spowolnienie wykonywania czynności, nierobienie ich w pośpiechu powoduje, że jesteśmy bardziej uważni, bardziej dokładni i obecni. Robienie wielu rzeczy na raz sprawia, że nie kończymy rozpoczętych czynności, co męczy nas nawet bardziej niż samo ich zrobienie. Zaczyna się błędne koło: kiedy wiemy, że czegoś nie wykonaliśmy lub niewystarczająco się do tego przyłożyliśmy, nie możemy skupić się na kolejnych zadaniach, a po godzinach pracy na życiu rodzinnym. Czasem w nocy nie możemy zasnąć, a następnego dnia przychodzimy do firmy przemęczeni i rozdrażnieni, co w jeszcze większym stopniu utrudnia koncentrację i dokańczanie rozpoczętych zadań.

Czy nowe formy zatrudnienia (elastyczny czas pracy, praca zdalna i zadaniowa) sprzyjają działaniom zgodnym z ideą slow work? Dlaczego?

Praca zdalna i praca w godzinach elastycznych, tzn. wybranych przez pracownika, odpowiadających jego potrzebom i umożliwiających wywiązywanie się z innych obowiązków wynikających np. z posiadania rodziny, sprzyjają efektywnym działaniom wykonywanym w krótszym czasie, ale wiążą się też z pewnymi zagrożeniami. Nie każdy jest przygotowany do pracy zdalnej. Obserwacja kultur, w których ta forma zatrudnienia zyskała popularność jeszcze w XX w., pokazuje, że niektórzy potrzebują wyraźnego oddzielenia przestrzeni prywatnej, służącej odpoczynkowi i spotkaniom z rodziną czy przyjaciółmi, od służbowej, stąd np. decydują się na wynajmowanie niewielkich biur na mieście. Nie każdy lubi (i potrafi) samodzielnie zarządzać swoim czasem, kiedy pracuje z domu.

Niektóre ruchy slow, jak na przykład slow food, zdążyły się już w Polsce zadomowić i ciągle zyskują nowych zwolenników. Czy tak będzie też z ideą slow work? Z tegorocznego badania przeprowadzonego przez Manpower Group wynika, iż ponad 30 proc. pracodawców boryka się z problemem zatrudnienia utalentowanego personelu. Wdrożenie zasad pracy zgodnych z indywidualnym rytmem pracownika, umożliwienie mu wykonywania obowiązków w sprzyjającym dla niego czasie i miejscu oraz w najodpowiedniejszej formie może zaowocować znalezieniem, a przede wszystkim utrzymaniem, cennej, doświadczonej i wykwalifikowanej kadry.