W piątek, 3 kwietnia, w Centrum Konferencyjnym Muranów przy Muzeum Historii Żydów Polskich odbyła się konferencja Primetime Warsaw II. Tegoroczna, druga edycja wydarzenia organizowanego przez Poland Today była okazją do konfrontacji punktu widzenia na rozwój stolicy władz samorządowych, polityków, organizacji pozarządowych, a także wiodących inwestorów, instytucji eksperckich, doradczych i badawczych.
Konferencję swoim wystąpieniem zainaugurowała Prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz Waltz, która omówiła najważniejsze inwestycje infrastrukturalne Warszawy oraz sposoby ich finansowania. Następnie Elżbieta Bieńkowska - Wicepremier i Minister Infrastruktury i Rozwoju przedstawiła, w jaki sposób nowy dokument „Krajowej Polityki Miejskiej” wzmocni zdolność miast, w tym także Warszawy, do kreowania szybkiego rozwoju. Po wystąpieniach gości specjalnych wydarzenia toczyły się panele dyskusyjne na tematy związane z infrastrukturalnymi i społecznymi wyzwaniami stolicy w nowej perspektywie unijnej oraz miastotwórczej roli metra.
Sporo miejsca w tegorocznej edycji Primetime Warsaw poświęcono również tematyce rynku komercyjnego, w tym przede wszystkim biurowemu i handlowemu. Problematyka ta poruszana była w trzeciej debacie konferencji. Do dyskusji zaproszeni zostali przedstawiciele firm deweloperskich, BNP Paribas Real Estate oraz PKP. Paneliści zastanawiali się, czy Warszawie potrzebne są nowe inwestycje biurowe, i czy rosnąca podaż powierzchni biurowej znajdzie swoich nabywców.
Jako pierwszy głos w dyskusji zabrał Piotr Goździewicz, Director in Capital Markets CEE, BNP Paribas Real Estate. Wyraził on opinię, iż nowo budowane biurowce znajdą swoich najemców przede wszystkim ze względu na fakt szybkiego starzenia się obiektów biurowych. Jego zdaniem obecne na rynku budynki niespełniające zielonych kryteriów już można uznać za stare i mało konkurencyjne w stosunku do nowych realizacji. O tym, że nie powinniśmy się bać przyszłości stołecznego rynku biurowego przekonany był również Rafał Mazurczak, Office and Hotel Project Department Director z firmy Echo Investment. Swoją opinię argumentował porównując wskaźniki warszawskiego rynku z rynkami Europy Zachodniej. Zestawił on m.in. wskaźniki zasobów powierzchni biurowej na mieszkańca miasta, który dla Warszawy wynosi ok. 2mkw/mieszkańca, podczas gdy we Frankfurcie oscyluje w granicach 5-6 mkw/mieszkańca.
Najmniej optymistyczne zdanie w tej kwestii miał Jarosław Zagórski, Commercial and Business Development Director z firmy Ghelamco. Jest kilku dużych graczy na rynku, którzy mają przygotowane duże projekty. Wydaje mi się, że oni nie zdążyli, nie trafili z cyklem. Rynek nie jest w stanie tego wchłonąć w ciągu najbliższych 2-3 lat. Mam nadzieję, że to szybko się nie wybuduje, a przynajmniej nie w jednym momencie, oraz że w Warszawie nie będą stały puste i niedokończone budynki biurowe. Z taką sytuacją jeszcze nie mieliśmy do czynienia. Bardzo dużą rolę do odegrania ma sektor finansowy, który jest naturalnym regulatorem. Dostęp do finansowania będzie kluczowy dla deweloperów. Jeżeli wszystkie projekty zostaną zrealizowane na raz to wydaje mi się, ze będzie duża presja na rynek – mówił Zagórski.
Tomasz Rusak, Procurement and Financial Directos z firmy HOCHTIEF Development Poland zauważył, że na rynku już jest odczuwalna presja związana z oddawaniem do użytkowania nowych inwestycji, ale mimo to warszawski rynek jest w stanie je zaabsorbować. Naszym zadaniem jako deweloperów jest odnalezienie się w tej sytuacji wzrastającej konkurencyjności po stronie podaży. Zarówno jak chodzi o ofertę dla klienta, jak i po stronie efektywności kosztowej. Myślę, że rynek jest w stanie wchłonąć bardzo dużo nowych kontraktów, umów najmu, ale muszą to być bardzo przemyślane oferty. Dzisiaj raczej nikt nie będzie stawiał biurowców na środku pustyni. Te projekty muszą oferować najemcy cos więcej niż czystą powierzchnię biurową - mówił dyrektor finansowy HOCHTIEF Development Poland. Tomasz Rusak wyjaśnił także, że zasadniczym kluczem do zwiększania swojej konkurencyjności i szans na rynku dla deweloperów nie są już nawet certyfikaty zielonego budownictwa, które stają się standardem, ale tworzenie dodatkowych przestrzeni publicznych, w których przyszli najemcy będą się dobrze czuć.
Uczestnicy dyskusji zgodnie przyznali, iż możliwości absorpcyjne nowych powierzchni biurowych w Warszawie zależą przede wszystkim od tego, w jakim horyzoncie czasowym te projekty zostaną zrealizowane. Następnie w dyskusji poruszyli również kwestie rynku centrów handlowo- usługowych, w tym stosunkowo niski stopień nasycenia tego rynku w Warszawie oraz potrzebę renowacji i remodelingu centrów starszej generacji.
Zaproszenie organizatorów przyjął także ekspert ds. finansowych aspektów zrównoważonego budownictwa Sven Bienert z Urban Land Institute. W swoim wystąpieniu zaprezentował m.in. najnowsze wyniki badań dotyczące opłacalności inwestowania w zielone budynki. Zaznaczył, że zielone certyfikaty nie są jedynie narzędziem marketingowym, który ma za zadanie przyciągnąć najemców, ale gwarantują realne oszczędności, w tym redukcję kosztów zatrudnienia. W dyskusji z udziałem publiczności odpowiadał na pytania dotyczące m.in. zielonej polityki cenowej.
W programie całodziennej konferencji znalazły się również panele dyskusyjne dotyczące transportowej polityki Warszawy. Zaproszeni goście dyskutowali również na tematy związane z tworzeniem przyjaznych przestrzeni miejskich, czyli tzw. placemaking’u. Oficjalną część wydarzenia zakończyła projekcja filmu „Out of the Ashes – Warsaw Story”. Film zaprezentował Marek Krawczyński, architekt i prezes fundacji „Polska Przyszłość”.