Z amerykańskich filmów z lat 80. czy 90. XX wieku, których akcja toczy się m.in. w siedzibach korporacji, wyłania się podobny schemat wyglądu i układu biura – rzędy identycznych, masywnych biurek z ekranami kineskopowymi, upchane do granic możliwości w jednej przestrzeni. W zasadzie w tamtych czasach wszystkie układy funkcjonale, jeśli można to tak nazwać, biur tworzone były na takiej zasadzie, że na danej powierzchni ma zmieścić określona liczba biurek, które służą do pracy siedzącej. Wtedy nie zwracano uwagi na komfort pracy pracownika czy takie kwestie, jak ta czy pracownicy nie przeszkadzają sobie nawzajem – mówi Irena Zajdel, architekt z firmy VALENT. Biura były nudne – panowała w nich stagnacja. Jednolite, w większości jasne kolory, powodowały, iż pomieszczenia biurowe nie miały indywidualnego charakteru, nie odzwierciedlały profilu firmy, a co najważniejsze – nie sprzyjały efektywnej pracy.
W służbie technologii
Co jeszcze wyróżniało te powierzchnie biurowe? Jednym z tych czynników było dostosowanie rozwiązań architektonicznych do wymagań stosowanej wtedy technologii, która dyktowała projekt biura i znacząco wpływała m.in. na sposób pracy. Jeszcze nie tak dawno jedynym sprzętem, na którym pracowano, były zwykłe pecety. W związku z tym każde biurko musiało mieć dodatkowe miejsce na trzymanie komputera – komentuje Irena Zajdel. W rezultacie musiało być masywne, a pracownik posiadał przypisane stałe stanowisko pracy bez możliwości jego zmiany. Komputery stacjonarne to tylko jeden aspekt, który ograniczał możliwości w zakresie aranżacji powierzchni biurowej w przeszłości. W rzeczywistości na kwestie dostosowania architektury do wymagań technologicznych składało się wiele innych czynników, m.in. infrastruktura teleinformatyczna, czyli masa urządzeń wraz z wszechobecnymi systemami kabli.
Nadeszły zmiany
Jak wynika z raportu firmy Kinnarps „Projektowanie przestrzeni życia i pracy w dekadzie różnorodności”, ten tradycyjny układ i wygląd biura przechodzi dzisiaj do lamusa ze względu na m.in. pojawienie się nowych rozwiązań technologicznych np. laptopów, smartfonów, tabletów czy sieci bezprzewodowych. Ponadto, według firmy Kinnarps, warunki, jakie firmy muszą zagwarantować pracownikom uległy zmianie. W efekcie zupełnie inne jest podejście do projektowania biur. Coraz częściej zauważa się trend, że biuro projektuje się nie tylko pod kątem wyłącznie pracy. Przychodzimy do biura troszeczkę jakby się pobawić – coraz większy nacisk kładzie się na wyzwolenie w pracownikach kreatywności. Coraz więcej także robi się dla komfortu pracownika – podkreśla Irena Zajdel. I to właśnie ten element jest kluczowy przy projektowaniu aranżacji biur. Obecnie stosuje się wiele rozwiązań mających na celu poprawę samopoczucia psychicznego i fizycznego pracownika. Paleta dostępnych pomysłów jest niewyczerpana – od urządzeń i specjalnych systemów (np. klimatyzacyjnych), poprzez rozwiązania architektoniczne (np. sufity podwieszane) czy ergonomiczne meble, na różnorodnych trikach aranżacyjnych, takich jak przykładowa gra kolorów, kończąc.
Pozbycie się ograniczeń związanych z technologią w projektach powierzchni biurowej współgra z nowym podejściem do projektowania tych przestrzeni. Przykładowo posiadanie własnego laptopa pozwala pracownikowi na dowolność w wyborze stanowiska pracy lub miejsca do wykonania zadania, które wymaga ciszy i skupienia. Jak pokazuje raport firmy Kinnarps, obecnie estetyka oraz technologia idą w parze i stworzą harmonijną całość, a nie kolidują ze sobą, jak to było wcześniej.
Era nowych możliwości
Wyzwolenie projektu biur spod ograniczeń, jakie miały dawne systemy technologiczne stanowi pole do popisu dla architektów specjalizujących się w aranżacjach powierzchni biurowych. Po pierwsze, jak podkreśla firma Kinnarps, miejsce pracy zostało uwolnione, a architektura pomieszczeń biurowych zdobyła większą swobodę. Czynniki takie, jak wielkość płyt podłogowych, poziomy oświetlenia czy okablowanie nie są już problemem. Po drugie, projekty miejsc pracy są tworzone jedynie w oparciu o rodzaj wykonywanych zadań oraz sposób współpracy. Ograniczenia nie stanowi potrzeba uwzględnienia sprzętu komputerowego. Biuro jest dostosowane do pracownika. Ktoś kto potrzebuje indywidualnego miejsca, pozwalającego na pracę w ciszy i spokoju, dostaje taką możliwość – mówi Irena Zajdel. Myślę, że przy projektowaniu większych biur dla większej liczby pracowników następuje selekcja oraz pogrupowanie w zespoły współpracujące ze sobą na co dzień – dodaje. Po trzecie tradycyjny „wygląd biurowy” wynikający z wymagań technologicznych odchodzi w zapomnienie. Produkty dedykowane biurom wyglądają tak samo, jak te przeznaczone do hoteli, barów, restauracji czy mieszkań lub domów. W tym ostatnim przypadku, czyli trendu przenikania rozwiązań z rynku domowego do przestrzeni biurowych, możliwe jest m.in. stworzenie domowej atmosfery w miejscu pracy, a pomieszczenie nie przypomina surowego, bezosobowego biura. Wobec tego jak będzie wyglądać biuro przyszłości?
Z pewnością przestrzeń biurowa nie będzie przypomniała tradycyjnego miejsca pracy. Powierzchnie te sprzyjać będą komfortowi pracownika, efektywności czy kreatywności. Moim zdaniem nie będzie żadnych schematów w zakresie projektowania biur, a to oznacza, że wszystkie chwyty będą dozwolone. Jednak zawsze projektanci będą dążyć do indywidualności Dzisiaj stawiają na różnorodność i na to, żeby wręcz scalić aranżację powierzchni biurowej z profilem firmy – mówi Irena Zajdel.
W następnych latach będą zachodzić kolejne zmiany w projektach biur. Ich kierunek łatwo jest wyznaczyć. Dużo trudniej określić, jak w rzeczywistości będzie wyglądać przestrzeń biurowa za następne 50 lat.