Przyczyną zakazu produkcji i importu tradycyjnych żarówek wydanego przez Komisję Europejską była ich nieefektywność. Jedynie z 5 proc. zużywanej energii uzyskujemy światło, 95 proc. emitowane jest w postaci bezpowrotnie traconego ciepła. Tradycyjne żarówki zostały na dobre wyparte z rynku przez świetlówki. Te natomiast mają innego, bardzo poważnego konkurenta - lampy LED.
Właściciel firmy ma obowiązek zadbać o wygodę i komfort pracy swoich pracowników. Norma PN-EN 12464-1 mówi m.in. o konieczności zapewnienia właściwej widoczności na stanowisku pracy. Równie ważne co parametry oświetlenia są także kwestie energooszczędności. Z obu tych powodów możemy zdecydować się na modernizację instalacji oświetlenia w biurze.
Do oświetlenia wnętrz biurowych wciąż powszechnie wykorzystuje się tradycyjne świetlówki liniowe. W ciągu kilku ostatnich lat wprowadzono znaczące usprawnienia technologiczne, dzięki czemu są one nadal konkurencyjne dla innych źródeł światła. Przede wszystkim wyeliminowano niekomfortowe zjawiska tętnienia światła, migotania podczas włączania i w późniejszym okresie eksploatacji, a także buczenia. Świetlówki włączają się szybciej, krócej trwa również uzyskanie pełnego strumienia światła.
Coraz większe jest jednak zainteresowanie lampami diodowymi. Przewiduje się, że technologia ledowa będzie stopniowo eliminować udział innych źródeł światła w produkcji. Inwestorzy planujący modernizację systemu oświetleniowego mogą wybierać pomiędzy lampami diodowymi, których konstrukcja umożliwia bezpośrednie zastąpienie poprzednich źródeł światła w tej samej oprawie oświetleniowej, lub nowe oprawy wraz z modułami LED.
Trwałe LEDy
Nowoczesne lampy LEDowe wyróżniają się przede wszystkim trwałością – mogą pracować ok. 30-50 000 godzin bez przerwy. Niektórzy producenci wspominają nawet o 90 000 godzin! Na znacznie dłuższą w porównaniu do świetlówek tradycyjnych trwałość wpływa przede wszystkim konstrukcja układu zasilającego oraz system odprowadzania ciepła.
Do parametru trwałości należy jednak podchodzić z pewną dozą dystansu i nie traktować go jako wyznacznika jakości. Przed zakupem lampy LED powinniśmy sprawdzić, dla jakich pozostałych parametrów obowiązuje deklarowana trwałość. Znajdźmy w karcie technicznej produktu informacje dotyczące spadku emitowanego strumienia świetlnego oraz zakładanego procentu uszkodzeń. Dopiero po porównaniu z produktami innych producentów wynik będziemy mogli uznać za miarodajny.
Dlatego też producenci za trwałość lampy ledowej coraz częściej przyjmują czas świecenia do momentu, gdy ilość emitowanego przez diodę światła spada poniżej 70 proc/ wartości początkowej (jest to tzw. trwałość L70). Dla tzw. retrofitów LED, czyli lamp diodowych wkręcanych w starą oprawę, średnio podaje się trwałość ok. 30 000 godzin, natomiast dla opraw z lampami LED – jest to 50 000 godzin. Różnica wynika z ciepła emitowanego przez oprawę, w której zamontowano zamiennik LED przy jednoczesnej wrażliwości złącza półprzewodnikowego wewnątrz diody na temperaturę. Po upływie tego czasu dioda LED nie gaśnie gwałtownie jak tradycyjna żarówka, ale świeci dalej – jedynie mniej intensywnie.
Co więcej, LEDy dają natychmiastowe i pełne światło, bez koniczności oczekiwania na ich rozgrzanie, tak jak w przypadku lamp wyładowczych. Co prawda, emitują ciepło, nie jest ono jednak kierowane w stronę oświetlanego obiektu. Nie wytwarzają natomiast promieniowania ultrafioletowego, które może powodować odbarwianie się materiałów.
Przed zakupem
Przed dokonaniem zakupu zapoznajmy się z ofertą znanych, renomowanych producentów – czyli takich, którzy przedstawią nam niezbędne certyfikaty i zagwarantują, że lampy efektywnie oświetlą wnętrze biura. Na rynku znajduje się obecnie szereg produktów bardzo złej jakości, które poza mniejszym poborem energii nie gwarantują użytkownikom żadnych korzyści. Złe oświetlenie może przysporzyć straty, których nie zbilansują nawet największe oszczędności – argumentuje Radosław Buczkowski z firmy Philips Lighting Poland.
Wybierając lampy ledowe, powinniśmy zwrócić uwagę również na kilka ważnych parametrów, które zaważą na komforcie użytkowania oświetlenia. Starannie dobierzmy moc (W) i całkowity strumień świetlny (lm), których wysokość poinformuje nas, ile światła otrzymamy z 1 W pobranej energii – wartość ta powinna wynikać z projektu oświetlenia. Ponadto sprawdźmy, jaka jest wspomniana trwałość LEDów, a także współczynnik oddawania barw. Wyższy współczynnik oddawania barw (do 100) oznacza, że światło mniej zniekształca kolory oświetlanych przedmiotów. Kolejną ważną kwestią jest temperatura barwowa. Ten termin może wprawdzie brzmieć obco, ale prawdopodobnie większość z nas doświadczyła różnorodności zamontowanych w oprawach świetlówek: jedna zimno-biała, druga ciepło-biała - obie zamontowane w jednej oprawie. Taki widok, to częsty problem biur, które nie mają odpowiedniego standardu zarządzania utrzymaniem obiektu – podpowiada Maciej Szott, dyrektor sprzedaży w firmie Luxon.
LEDy czy retrofity?
Inwestor planujący modernizację musi również zastanowić się, czy zamontuje oprawy dedykowane LEDowym źródłom światła, czy zastosuje stare oraz dopasuje do nich zamienniki LED. Drugi sposób, choć tańszy (do kosztu zakupu lamp nie trzeba doliczać kosztu specjalnych opraw), może rodzić pewne wątpliwości. Czy modernizację oświetlenia w biurze można ograniczyć jedynie do zamontowania retrofitów LED, czyli zamienników? W zasadzie nie powinno się tego robić, istotnie zmieni to bowiem sposób świecenia oprawy, tj. jej krzywą światłości– tłumaczy Krzysztof Stachurski, ekspert firmy Trilux.
Głównym zarzutem kierowanym w stronę tradycyjnych świetlówek jest ich negatywny wpływ na środowisko. Mimo, iż zawartość szkodliwych substancji, przede wszystkim rtęci, jest obecnie zdecydowanie mniejsza niż jeszcze przed kilkoma laty, technologia produkcji nie pozwala na ich całkowite wyeliminowanie. Proces produkcji lamp ledowych pozwolił na wyeliminowanie rtęci, nie mówiąc już o znacznie mniejszej emisji dwutlenku węgla powstającego w procesie wytwarzania energii. Trend prośrodowiskowy jest zauważalny nie tylko w przypadku instytucji, firm, ale też osób prywatnych, możemy więc spodziewać się, że nowoczesne oświetlenie całkowicie zastąpi świetlówki i halogeny.