Jak wynika z danych międzynarodowej firmy doradczej Savills, w ubiegłym roku czynsze za najlepsze powierzchnie biurowe w Europie wzrosły średnio o 6 proc. rok do roku. Taka wzrostowa tendencja utrzymuje się już od kilku lat. Od 2010 r. czynsze za powierzchnie biurowe w centralnych obszarach biznesowych (COB) w Europie rosną średnio o 2,4 proc. rocznie na głównych rynkach i o 5,4 proc. rocznie w krajach nordyckich. Co więcej, przez co najmniej trzy kolejne lata stawki czynszowe będą nadal rosły.
Wolumen dostępnej powierzchni biurowej skurczył się wskutek rosnącego popytu i ostrożnego podejścia instytucji finansujących do wspierania nowych inwestycji w okresie co najmniej ostatnich czterech lat. Z tego względu aktualna sytuacja na rynku sprzyja najbardziej właścicielom wysokiej jakości budynków biurowych w europejskich miastach. Z kolei najemcy muszą rywalizować o ograniczone zasoby i liczyć się ze wzrostem kosztów najmu – mówi Eri Mitsostergiou, dyrektor ds. badań rynków europejskich w Savills.
W Warszawie do tej pory stawki czynszu był stabilne, jednak już kolejne miesiące powinny przynieść ich lekki wzrost. Prognozy te związane są m.in. ze spodziewaną niższą podażą w ciągu najbliższych miesięcy, wysoką aktywnością najemców oraz rosnącymi kosztami budowy. Również w Warszawie dostępność powierzchni biurowej zmniejszyła się, a w związku z relatywnie niską nową podażą spodziewaną w 2018 i 2019 roku oraz wysoką aktywnością najemców, którą widać w wysokiej wartości popytu brutto oraz rekordowo wysokiej absorpcji netto, należy oczekiwać dalszego obniżania się współczynnika pustostanów i nieznacznej korekty czynszów w górę – mówi Wioleta Wojtczak, dyrektorka działu badań i analiz w Savills.
W niektórych europejskich miastach czynsze za najlepsze powierzchnie biurowe wzrosły powyżej poziomów odnotowanych w 2007 r. (przed wybuchem ostatniego kryzysu finansowego). Tak jest np. w Sztokholmie (+49 proc.), Berlinie (35 proc.), Oslo (26 proc.) Monachium (16 proc.) i londyńskiej dzielnicy West End (14 proc.). Po okresie ożywienia gospodarki tych rynków wkroczyły na ścieżkę szybkiego wzrostu. Czynsze w COB miast europejskich będą nadal rosły z uwagi na prognozowany duży wzrost PKB w najbliższych kilku latach i dalszą ekspansję firm – mówi Matthew Fitzgerald, dyrektor europejskiego działu reprezentacji najemców w Savills.
Eksperci Savills zauważają, że w latach 2018-2019 w europejskich COB powstanie ok. 10,5 mln mkw. biur, czyli mniej więcej tyle, ile wynosi roczny popyt (według średniej długoterminowej). W związku z tym utrzyma się presja wzrostowa na czynsze. Savills prognozuje, że w br. stawki czynszowe mogą wzrosnąć średnio o 2,5 proc. Najemcy biur kontynuują ekspansję, a rywalizacja o pozyskanie najbardziej utalentowanych pracowników to obecnie główny czynnik rosnącego popytu na najbardziej atrakcyjne powierzchnie biurowe w COB. W kluczowych branżach zatrudnienie najlepszej kadry stało się ważniejsze od kosztów związanych z lokalizacją. Ten trend może się utrzymać, chyba że ponownie pogorszą nastroje wśród przedsiębiorstw na terenie Europy i koszty wynajmu nieruchomości staną się zbyt dużym obciążeniem dla bilansów firm – dodaje Matthew Fitzgerald.