Kulturalne nie
Asertywność w pracy może kojarzyć się niektórym z próbą unikania zawodowych obowiązków czy wywołania konfliktu w miejscu pracy. Jednak postawa asertywna jest sposobem na wyrażenie swojej opinii i przekonań, a jej celem jest zaprezentowanie, że dany pracownik nie zgadza się z konkretną decyzją przełożonego czy z założeniami realizowanymi w firmie. To, jak pracodawca zareaguje na odmienne zdanie zatrudnionego, zależy w dużej mierze od struktury organizacyjnej firmy. Jeśli przedsiębiorstwo ceni sobie indywidualizm swoich pracowników oraz uwzględnia ich opinię w procesach decyzyjnych, postawa asertywna będzie jak najbardziej pożądana. Pracownik wyrażając swoje zdanie ma okazję brać czynny udział w rozwoju wizji przedsiębiorstwa.
Kluczem do sukcesu w postawie asertywnej jest wyrażanie swojego zdania w taki sposób, aby uzmysłowić swoim przełożonym i współpracownikom, że danemu pracownikowi również zależy na dobru firmy. Rzetelna argumentacja ewentualnego sprzeciwu z pewnością pomoże wyrazić swoją opinię o istotnej dla przedsiębiorstwa kwestii.
Jednym z założeń asertywnych zachowań jest prawo do powiedzenia „nie” bez usprawiedliwiania się i wpadania w zawiłą argumentację - mówi Agnieszka Kręblewska, specjalista w obszarze HR. Jeśli jednak jesteśmy w pracy, w której umową zobowiązujemy się do wykonywania określonych zadań, to odmowa bez stosownej argumentacji może być ryzykowna. Trzeba pamiętać, że wykonywanie zawodowych obowiązków to nie tylko kwestia naszej dobrej woli, ale także zobowiązanie zawarte w umowie będącej podstawą stosunku pracy. Odmawiając w takiej sytuacji należy mieć mocne argumenty, bo w przeciwnym razie działanie takie może być bardzo kosztowne i w skrajnych przypadkach prowadzić do utraty pracy.
Jak być asertywnym?
Warto jednak pamiętać, że ryzyko zwolnienia z pracy w związku z asertywną postawą jest niewielkie. Wiele przedsiębiorstw coraz częściej docenia indywidualne zdanie swoich podwładnych.
Asertywność to nie tylko sztuka mówienia „nie”, to również umiejętność wyrażania własnych opinii, przekonań, konstruktywnej krytyki. Do praktykowania takich zachowań musi być przestrzeń - w tym wypadku stworzona przez przełożonych, charakteryzująca się partnerstwem, otwartością i szacunkiem - podkreśla Agnieszka Kręblewska.
Postawa asertywna przyniesie oczekiwane rezultaty tylko wówczas, kiedy osoba ją przyjmująca będzie pewna swojego zdania. Każdy, zanim zdecyduje się wyrazić swoją opinię, powinien przemyśleć sposób, w jaki to zrobi.
Pierwszą kwestią do rozważenia jest wspomniana już wcześniej argumentacja. Wyraz sprzeciwu wobec konkretnej decyzji zostanie potraktowany poważnie tylko wówczas, kiedy będzie mu towarzyszyło wiarygodne uzasadnienie. Założeniem asertywności jest wyrażanie swoich poglądów. Przedstawienie przemyślanej argumentacji jest doskonałą ku temu okazją. Ponadto pozwoli przełożonym spojrzeć na prezentowane zagadnienie z innego punktu widzenia.
Warto również pamiętać, że asertywność nie zaprzecza idei wspólnotowości firmy i lojalności wobec niej. Pracownik niegodzący się z decyzją przełożonego powinien jednocześnie zaproponować alternatywne rozwiązanie danej sytuacji. Sam sprzeciw mógłby zostać odebrany jako bunt w obronie wyłącznie własnego interesu. Wskazanie alternatywy zaś to doskonały dowód na to, że pracownik troszczy się o firmę i chce znaleźć inne wyjście z sytuacji. „Takie jest moje zdanie, proponuję...” czy „Może uda nam się znaleźć rozwiązanie zadowalające nas oboje...” to przykładowe zwroty, które ułatwią pracownikowi zarówno nie zgodzić się z przedstawioną wcześniej propozycją i jednocześnie zaproponować wspólne rozwiązanie problemu.
Asertywność się opłaca
Asertywność w pracy może przynieść pozytywne skutki. Przede wszystkim, możliwość wyrażania własnego zdania przez pracownika pozytywnie wpływa na jego poczucie przynależności do firmy. Tolerowanie przez przełożonych postaw asertywnych wśród pracowników przełoży się również na ogólną atmosferę pracy. Możliwość i umiejętność praktykowania asertywnych postaw wpływa bardzo pozytywnie na nasz komfort psychiczny - mówi Agnieszka Kręblewska. Jeśli więc pracownicy mają taką możliwość, to możemy mówić o pierwszej korzyści w postaci zadowolonych ludzi w organizacji. Praca w takich warunkach zwykle daje ludziom poczucie spełnienia, współdecydowania i wpływu. Dzięki temu ponoszą niski koszt psychiczny a mówiąc prościej - są mniej sfrustrowani. Niski poziom stresu pozwala na większe zaangażowanie i wzrost efektywności – dodaje.
Asertywność coraz częściej staje się cechą pożądaną u pracowników. Pracodawcy zaczynają doceniać indywidualizm i samodzielność. Asertywność jest również wyrazem bezpośredniości i umiejętności wyrażania samego siebie. Pracownik w wielu przypadkach staje się osobą współdecydującą o losach firmy. Osoby niepotrafiące wyrażać swojej opinii mogą mieć poważne problemy z odnalezieniem się w tego rodzaju biznesowej rzeczywistości.
W korporacjach wzrasta rola menedżerów, którzy potrafią mądrze wykorzystać, na rzecz realizacji celów, wiedzę i kwalifikację pracowników - zauważa Agnieszka Kręblewska. Wiedza merytoryczna jest rozproszona po całej organizacji, dlatego w proces decyzyjny warto wciągać wszystkich pracowników. Tam, gdzie w miejsce narzucania decyzji i kontrolowania ich wykonania wchodzi współdecydowanie, wymiana wiedzy i analiza krytyczna, tam nie ma miejsca dla ludzi, którzy mają problem z asertywnością - wyjaśnia.