Biura, biura, biura...
Kraków posiada najwięcej powierzchni biurowych ze wszystkich miast regionalnych, w ramach całego kraju ustępując jedynie Warszawie. Jak podaje Knight Frank, w trzecim kwartale 2012 podaż biur w stolicy Małopolski przekroczyła 500 000 mkw. Nowe powierzchnie oddane od lipca do września 2012 r. wyniosły 28 700 mkw, a dodatkowo 20 600 mkw było w trakcie realizacji. Ilość wynajętych powierzchni w pierwszych trzech kwartałach 2012 r. przekroczyła wynik osiągnięty w całym 2011 r.
Z danych Knight Frank wynika, iz łączny wolumen transakcji na rynku nieruchomości biurowych w Krakowie w trzecim kwartale 2012 r. wyniósł 15 700 mkw. Oznacza to spadek w porównaniu z kwartałami poprzednimi o ponad połowę, lecz eksperci przekonują, iż tendencja ta ma charakter przejściowy. Aż 3% udziału w ogólnej ilości transakcji miały umowy, ekspansje dotychczasowo wynajmowanych powierzchni odpowiadają za 4%, natomiast 14% to renegocjacje umów i transakcje „pre-let”.
Eksperci Knight Frank podają, iż pod koniec września 2012 r. średnia ważona stawek czynszu w Krakowie wyniosła 13,5 euro/mkw za miesiąc. Oznacza to wzrost o 0,1 euro w porównaniu do poprzedniego kwartału. Najwyższe ceny oczywiście wiążą się z powierzchniami biurowymi klasy A – wynoszą od 15 do 17 euro/mkw za miesiąc. Czynsze w budynkach klasy B mieściły się w przedziale 10,5 do 15 euro/mkw za miesiąc.
Wartym wspomnienia jest również wskaźnik pustostanów. Według danych Knight Frank wzrósł on do poziomu 6,7% z 5,3% w drugim kwartale 2012 r. Aż 87% z dostępnej powierzchni biurowej zlokalizowana była poza ścisłym centrum miasta.
Dlaczego Kraków?
Co zachęca inwestorów do Krakowa? Przede wszystkim jest to ośrodek naukowo-badawczy na skalę całego kraju. Wiele centrów akademickich i siedzib banków ulokowanych jest właśnie tutaj. Atutem jest również specyfika demograficzna miasta oraz położenie geograficzne – właściwie w samym centrum Europy.
W Krakowie występuje również silny rozwój klastrów, czyli współpracy ośrodków naukowych z biznesem i samorządami. Firmy mogą otrzymać wsparcie w ramach specjalnej strefy ekonomicznej, która już od początku 2013 roku rozszerzy się o około 90 ha. Jak mówi Krystyna Sadowska, dyrektor działu promocji i marketingu Krakowskiego Parku Technologicznego: Warto podkreślić szczególną rolę specjalnych stref ekonomicznych, które zostały utworzone w ośrodkach akademickich. Krakowski Park Technologiczny czy Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna stały się centrami nowoczesności, które rysują mapy drogowe rozwoju gospodarczego swoich regionów. Nie można również zapominać o dynamicznym rozwoju sektora BPO w Krakowie. Powoduje on, iż miasto staje się jednym z największych krajowych ośrodków tego sektora.
Ważnym trendem, który obserwować można w Krakowie na przestrzeni ostatniego roku, a nawet dłuższej, jest rozwój zrównoważonego budownictwa. Odzwierciedla się on we wzroście podaży powierzchni biurowej certyfikowanej w systemach takich jak LEED lub BREEAM oraz uzyskujących zaświadczenie Komisji Europejskiej - Green Building. Certyfikat taki jest szczególnie atrakcyjny dla inwestorów międzynarodowych i zagranicznych, którzy przywiązują dużą wagę nie tylko do jakości inwestycji, ale i proekologicznego, energooszczędnego wizerunku. Obecnie również coraz więcej firm krajowych zainteresowanych jest wynajmem powierzchni właśnie w takim „zielonym” biurowcu.
Obszerny wybór
Według danych CBRE w pierwszych trzech kwartałach 2012 r. wynajęto w Krakowie więcej powierzchni biurowych niż na przestrzeni całego 2011 r. Wskazuje to na wysoki poziom popytu na biura, na który naturalną odpowiedzią są nowe inwestycje. Nie sposób opisać wszystkich powstałych i reazlizowanych obiektów, gdyż podaż jest niezwykle wysoka, lecz przyjrzyjmy się kilku ciekawym realizacjom.
Przy ul. Kamiennej powstał biurowiec Fronton, oferujący powierzchnię 5 720 mkw. Położony w bliskim sąsiedztwie Galerii Krakowskiej, charakteryzuje się doskonałą lokalizacją oraz inteligentnymi rozwiązaniami. Wnętrza stworzone zostały z rozmysłem, pamiętając o zastosowaniu popularnego systemu „open space”, pozwalającego na swobodę wykorzystania powierzchni przez najemców.
Na początku stycznia 2012 r. do użytku oddany został również biurowiec przy ul. Jasnogórskiej 11, w dzielnicy Krowodrza. Oferuje 8 800 mkw powierzchni całkowitej oraz około 300 miejsc parkingowych. Obiekt również umożliwia dowolną aranżację przestrzeni biurowej.
Również Podgórze wzbogaciło się o nowy, kameralny biurowiec. Inwestycja firmy Roan zlokalizowana jest przy ul. Dekerta 18, obok biurowca Diamante Plaza. Na czterech kondygnacjach do dyspozycji najemców jest 1 800 mkw powierzchni biurowej, powstałej z uwzględnieniem energooszczędnych rozwiązań.
Południowa część Krakowa szczycić się może również biurowcami Orange Office Park oraz Enterprise Park, który otrzymać ma certyfikat BREEAM. Pierwszy z nich to nowoczesny kompleks trzech budynków biurowych: Amsterdam (11 230 mkw), Rotterdam (7 500 mkw) i Den Hague (6 500 mkw). Przy Al. Powstańców Wielkopolskich powstaje Enterprise Park, również zawierający trzy biurowce: A, B i C. Zastosowane w nim rozwiązania cechują się dbałością o środowisko i użytkowników, jak również wysokim poziomem energooszczędności.
Warto wspomnieć również o inwestycji firmy Expres-Konkurent – biurowcu Excon. Obiekt położony w pobliżu nowo powstałego odcinka autostrady, oferuje 4 655 mkw całkowitej powierzchni. Realizacja budynku zakończona została w trzecim kwartale 2012 r. Końcówka roku jest bardzo obiecująca dla inwestora, pojawił się kolejny najemca, przez co do wynajęcia pozostało jedynie 950 mkw. powierzchni.
Przy ul. Kordylewskiego napotkać się można na nowoczesny biurowiec Platinum, zrealizowany przez Grupę Bryksy. Oferuje 1 540 mkw całkowitej powierzchni oraz 28 miejsc parkingowych w garażu podziemnym. Dla użytkowników rowerów przeznaczone zostało specjalne miejsce na parking.
Kraków w swojej ofercie ma również obiekty powstałe wcześniej. Oferują swoim najemcom wysokiej klasy powierzchnie, czego przykładem jest chociażby Centrum Administracyjne Teva przy ul. Mogilskiej oraz Centrum Biznesu i Innowacji Copernicus przy al. Jana Pawła II.
Co będzie dalej?
Kraków staje się regionalnym centrum biznesu. Coraz więcej firm lokuje tutaj swoje siedziby, korzystając z bogatej oferty powierzchni biurowych. Przyszłość natomiast rysuje się pod znakiem kolejnych inwestycji.
W budowie jest chociażby biurowiec Alma Tower w pobliżu Ronda Młyńskiego. Realizowany przez UBM AG, ma oferować 10 000 mkw i starać się o certyfikat LEED. Inwestor zgłębił rynek krakowski przed podjęciem decyzji o realizacji obiektu. Z powodu jego dużego potencjału, postanowił rozszerzyć ofertę o „zielony” biurowiec. Aż 50% powierzchni zajmą w nim biura spółki Alma, co zdeterminowało nazwę projektu.
Interesującym przedsięwzięciem jest także budowa kolejnego obiektu w kompleksie Quattro Business Park. Budynek C powstaje z zastosowaniem energooszczędnych i ekologicznych rozwiązań i ubiega się o certyfikat BREEAM. Inwestor, firma BUMA, zdaje sobie sprawę, iż głównymi odbiorcami jego powierzchni biurowych są międzynarodowe koncerny. Standard budynków nie może więc odbiegać od tych, które spotkać można w Londynie, Paryżu czy Berlinie.
W Krakowie inwestuje również Skanska, realizując kompleks Kapelanka 42, czyli dwa biurowce klasy A o łącznej powierzchni około 30 000 mkw. Budynki stworzone zostaną zgodnie z zasadami zrównoważonego budownictwa i ubiegać się będą o certyfikat LEED.
Bardzo interesującą inwestycją jest Capital High, zlokalizowany w południowo-zachodniej części Krakowa. Projekt inspirowany jest dzielnicami biznesu w Paryżu, Londynie, Wiedniu, Frankfurcie czy Moskwie. Charakteryzują się one wielofunkcyjnością i harmonijnym połączeniem części biurowej, handlowej i mieszkalnej.
Obecny trend w budownictwie nieruchomości biurowych wskazuje na powstawanie kolejnych, nowoczesnych, najczęściej energooszczędnych i ekologicznych obiektów. Kraków zachęca inwestorów, szczególnie z branży technologicznej, telekomunikacyjnej i BPO. To tutaj powstało pierwsze w kraju stowarzyszenie firm z sektora nowoczesnych usług biznesowych – ASPIRE. Kraków przyszłości to miasto, w którym dalszy wzrost podaży powierzchni biurowych odpowiadać będzie na rosnące ich zapotrzebowanie.