Kreatywność, czyli...?
Definicji kreatywności można znaleźć wiele, ale wszystkie posiadają jeden stały element: nową ideę. Kreatywność – ogólnie rzecz ujmując – to zdolność do tworzenia nowych pomysłów. Ważne jest, aby nowe idee zaproponowane przez pracownika – choć niekonwencjonalne – wiązały się z realnymi problemami do rozwiązania. Pomysł, który nie ma odniesienia do rzeczywistości, pozostanie niewykorzystany. Poziom kreatywności pracownika oceniany jest zaś nie ze względu na liczbę samych nowych koncepcji, lecz realne wykorzystanie poszczególnych rozwiązań.
Choć ogólna definicja kreatywności jest zrozumiała, Jacek Olkowski, Partner Zarządzający Dedal Konsulting zaznacza, że rozumienie pojęcia może być zależne choćby od branży, w której wymagana jest powyższa kompetencja: - W rzeczywistości, wiele organizacji o rozwiniętej kulturze stara się wytworzyć własne definicje oraz proste i użyteczne narzędzia ułatwiające dokonanie oceny przez zainteresowane strony, czasem z pomocą specjalistów z działów HR lub zewnętrznych – przyznaje. Kluczowym jednak miernikiem, który ostatecznie dominuje w biznesie, jest skuteczność. To realne wykorzystanie kreatywnego myślenia dla osiągania celów organizacji i zwiększenia jej zysków czy przewagi konkurencyjnej pozwala niejako praktycznie „zweryfikować” jakość i zastosowanie kreatywności konkretnego pracownika. Nie trudno sobie wyobrazić osobę, mającą wiele ciekawych, nowatorskich pomysłów, których jednak w ogóle nie wdraża w życie w swojej pracy, oraz taką, która miewa ich znacznie mniej, ale są one dobrze „umocowane” w biznesie i specyfice potrzeb firmy, skutecznie wdrażane i przez to przynoszą wymierne, pozytywne rezultaty dla organizacji. Nie ma zatem prostego zestawu cech, które dałyby jasną odpowiedź, czy dany pracownik jest kreatywny.
Rozwój przemysłu kreatywnego
Kreatywność sama w sobie jest cechą pozytywną. Warto jednak mieć świadomość, że nowe pomysły mogą być nieprzydatne w niektórych branżach. Istnieje grupa zawodów, m.in. związanych z produkcją czy techniką, w których zamiast kreatywnością lepiej wykazać się umiejętnością analitycznego myślenia i zdolnością działania według wyznaczonych procedur.
Pytając o kreatywność w pracy zawodowej, z pewnością najprzyjemniej byłoby usłyszeć, że w branży A, B i H jest szczególnie wymagana, a w branży C, D oraz F nie bardzo – mówi Jacek Olkowski, Partner Zarządzający Dedal Konsulting. Ale te oczywiste kryteria zacierają się i nie można dziś zgodnie z prawdą powiedzieć, że branża reklamowa, medialna (bo to za szerokie pojęcie) i związana np. z rozrywką wymagają kreatywności bardziej niż produkcyjna (kolejne szerokie pojęcie), FMCG czy finansowa. Za względu na rosnące potrzeby klientów, zmianę ich zachowań i oczekiwań, rozwój nowych gałęzi techniki, komunikacji, zmianę niektórych zachowań społecznych, a w konsekwencji także zmianę świadomości konsumenckiej ludzi w naszym kręgu kulturowym - firmy muszą stawać się coraz bardziej elastyczne, twórcze, pomysłowe, ale także często bardziej wiarygodne. Przykład: Jeszcze 10 lat temu od biur podróży na wakacyjne wyjazdy oczekiwaliśmy przede wszystkim atrakcyjności oferty w zakresie rozrywek, egzotyki miejsc wypoczynku i pomysłów na coś unikalnego (kreatywność?). Dzisiaj na pierwszy plan wysuwają się wiarygodność oraz zapewnienie bezpieczeństwa wyjazdu i powrotu, gwarancje komfortu i jakości usługi. Zatem charakter wymagań wobec firm i pracowników branży turystycznej uległ zmianie i nadal ewoluuje.
Z pomocą w wyodrębnieniu branż, w których kreatywność jest szczególnie wymagana, przychodzi Creative Poland, która na co dzień promuje przemysł kreatywny. Na stronie internetowej projektu znajduje się definicja tej gałęzi przemysłu: Poprzez sektor kreatywny rozumiemy obszar działalności twórczej opierającej się na pomysłowości, umiejętnościach i talencie jednostki. Poprzez kreację nowych dzieł i korzystanie z praw własności intelektualnej, przedstawiciele sektora generują rozwój i przyczyniają się do powstawania nowych miejsc pracy.
Wśród branż, tworzących przemysł kreatywny w Polsce, można odnaleźć nie tylko te związane z szeroką pojętą kulturą i mediami. W zestawieniu Creative Poland wymieniono również architekturę, rynek wydawniczy, telefonię komórkową czy nowe technologie. Ze względu na fakt, że wszystkie te dziedziny łączy akt tworzenia nowych rozwiązań, przemysł kreatywny nabiera coraz większego znaczenia dla polskiej gospodarki. Potwierdza to również raport ONZ „Creative Economy Report 2010”, według którego Polska jest jednym z głównych eksporterów wartości kreatywnych. Poza tym pozycja naszego państwa w tej dziedzinie wzrosła w ciągu 6 lat o 7 miejsc (w 2010r. Polska zajmowała 17 pozycję w rankingu).
Kreatywność w biurze?
Kreatywność zaczyna odgrywać coraz większą rolę w gospodarce. Jakie jednak może mieć znaczenie w pracy w korporacji? Czy w pracy biurowej ta kompetencja może się przydać?
Doszukując się zalet zatrudnienia pracownika kreatywnego, warto rozróżnić kreatywność rozumianą jako nie tylko efektywne tworzenie nowych pomysłów, ale także ich ocenę, analizę i wdrażanie dla uzyskania rezultatów biznesowych – przyznaje Jacek Olkowski, Partner Zarządzający Dedal Konsulting- Sama głowa pełna pomysłów nic nie znaczy dla organizacji, bo mogą to być złe pomysły albo rynkowo nietrafione. Kreatywność pracownika, jeśli jest pożądana w jego pracy i spotyka się z oczekiwaniami firmy oraz szefa, nie niesie żadnego ryzyka. Nawet, jeśli niektóre pomysły czy rozwiązania mogą okazać się nietrafione, to ryzyko jest - a przynajmniej powinno być - wkalkulowane w działanie organizacji. W wielu przypadkach każdy pomysł wykreowany przez pracownika podlega wielorakiej ocenie i nie może być realizowany bez zatwierdzenia przez bezpośredniego przełożonego, który bierze odpowiedzialność za rezultaty swojej decyzji. Zazwyczaj nie oznacza to, że konsekwencji nie ponosi kreatywny pracownik – każdy jednak w zakresie zdefiniowanym jego stanowiskiem.
Skoro kreatywność staje się coraz bardziej docenianą kompetencją, przez co warto ją rozwijać. Wbrew pozorom nie wiąże się to z dużymi nakładami finansowymi. Wprawdzie każdy, kto chce rozwijać swoją kreatywność, może skorzystać ze specjalistycznych kompetencyjnych szkoleń. Jednak zabawy typu „Co by było gdyby”, komponowanie w myślach potraw z różnorodnych składników czy wyszukiwanie jak największej liczby zastosowań konkretnego przedmiotu i odkrywanie jego nowych właściwości również pomogą w rozwijaniu kreatywnego myślenia.
Szkolenia doskonalące kreatywne myślenie może zapewnić również pracodawca. Jednak tego rodzaju działania będą dla niego opłacalne tylko w ściśle określonych przypadkach. Na poziomie inwestycji w pracownika wspomaganie rozwoju jego kreatywności przez firmę ma o tyle sens i warto to robić, o ile jest to kompetencja zdefiniowana jako kluczowa dla danego stanowiska lub przyszłego stanowiska konkretnego pracownika (np. przewidywanego do awansu lub zmiany stanowiska w obrębie firmy) – twierdzi Jacek Olkowski, Partner Zarządzający Dedal Konsulting. Jednak, mówiąc bez ogródek, rokowania na ten rozwój i koszt takiej inwestycji - bardzo relatywny, bo zależy od zastosowanych narzędzi – jest niższy niż koszt zatrudnienia i adaptacji (wdrożenia do pełnej efektywności na danym stanowisku) nowego pracownika lepiej spełniającego oczekiwania firmy.